Het Spaanse stelsel van sociale voorzieningen, de Seguridad Social, is vergelijkbaar met dat in Nederland en België, maar er zijn belangrijke verschillen in de toegang en de dekking. Dit systeem voorziet in onder andere gezondheidszorg, pensioen en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.
Als inwoner van Spanje krijg je toegang tot de sociale zekerheid als je aan de volgende voorwaarden voldoet:
Residentie: Je moet officieel in Spanje wonen en ingeschreven zijn bij de gemeente (empadronado).
Betaling van premies: Je hebt recht op de meeste voorzieningen als je sociale premies betaalt. Dit geldt voor:
Werknemers: Je werkgever is verantwoordelijk voor je inschrijving en de maandelijkse afdracht van de premies.
Zelfstandigen (autónomos): Je bent zelf verantwoordelijk voor je inschrijving en de maandelijkse betaling van de premies.
Gepensioneerden: Als je een pensioen of uitkering ontvangt uit Nederland of België, heb je in Spanje recht op openbare gezondheidszorg. Hiervoor heb je een S1-formulier nodig, dat je in Nederland aanvraagt bij het CAK. Dit formulier is je "entreebewijs" tot het Spaanse zorgsysteem.
Gezondheidszorg: Dit is de belangrijkste pijler van de Seguridad Social. Iedereen die premies betaalt, heeft recht op gratis openbare gezondheidszorg, die als kwalitatief hoogwaardig wordt beschouwd.
Pensioen: Je hebt recht op een Spaans pensioen als je een minimumaantal jaren sociale premies hebt betaald. Het pensioenbedrag is afhankelijk van de hoogte van je betaalde premies en het aantal dienstjaren.
Arbeidsongeschiktheid: Als je arbeidsongeschikt raakt, kun je na een bepaalde wachttijd een uitkering krijgen. Je moet hiervoor een medisch bewijs overleggen en de ziekte of het letsel moet worden vastgesteld door een arts.
Werkloosheid: Voor werknemers (niet voor zelfstandigen) is er een werkloosheidsuitkering. Hiervoor moet je gedurende een bepaalde periode sociale premies hebben afgedragen en ingeschreven staan als werkzoekende.
Om toegang te krijgen tot de sociale voorzieningen, heb je een sociaal zekerheidsnummer (Número de Afiliación a la Seguridad Social) nodig. Dit nummer kun je aanvragen bij het Tesorería General de la Seguridad Social (TGSS). Je hebt hiervoor je NIE-nummer en je paspoort nodig.
Particuliere verzekering: Veel expats kiezen, naast de publieke gezondheidszorg, voor een particuliere zorgverzekering. Deze biedt snellere toegang tot specialisten, kortere wachttijden en een ruimer aanbod aan Engelstalige artsen.
Verdrag Nederland-Spanje: Er bestaat een verdrag tussen Nederland en Spanje om dubbele belasting en dubbele premieafdracht voor sociale voorzieningen te voorkomen.
Het is aan te raden om een gespecialiseerde adviseur in te schakelen om je te helpen bij de inschrijving en de aanvraag van alle benodigde documenten, vooral als je zelfstandig gaat werken.